Doğrufiyat

Araçlarda bulunan elektrik sistemi, bağımsız bir güç olan akü ile çalışır. Ana şarj, marş ve ateşleme devrelerinin dışında, ışıklara, elektrikli aletlerin sensor ve göstergelerine, ısıtma sistemine, manyetik kilitlere, cam sileceğine, klimaya ve radyoya güç veren aküdür. Motor çalışırken sürekli olarak aküyü şarj eder.

Akım, aküden güç sağlanan bileşene tek bir kablo boyunca geçer ve aracın metal gövdesinden aküye geri döner. Gövde, pilin toprak termaline kalın bir kablo ile bağlanır. Bu tip devreye toprak dönüş sistemi denir, araba gövdesine bağlı herhangi bir parçanın topraklandığı söylenir.

Akımın gücü amper cinsinden ölçülür. Onu devre etrafında döndüren basınca voltaj denir. Modern otomobiller 12 voltluk bir akü bulunur. Kapasitesi amper/saat olarak ölçülür. 56 amper/saat pil, 56 saat 1 amper veya 28 saat 2 amper akım verebilmelidir. Akü voltajı düşerse, daha az akım ve sonunda bilişenlerin çalışması yeterli olmaz. 

Bir telin akımın akışına direnme derecesine direnç denir ve ohm ile ölçülür. İnce tellerin kalın tellere göre iletkenliği daha yüksektir. Akımı bir dirençten geçirmek için gereken enerji ısıya dönüştürülür. Fakat, yüksek akım tüketen birleşenler çok ince teller kullanılarak bağlanmaması gerekir. Eğer ince tel ile bağlantı yapılırsa , ince tel aşırı ısınır bunun sonucunda da sigorta atar veya yanar. 

Tüm elektriksel ölçüm birimleri birbiriyle ilişkilidir. 1 voltluk bir basınç,1 ohm'luk bir dirençten 1 amperlik bir akımın geçmesine neden olur. Volt'un ohm'a bölünmesi amper eşittir. 

Bir aküden elektrik yalnızca bir yönde akar ve bazı bileşenler yalnızca içlerinden geçen akış doğru yöndeyse çalışır.

Tek yönlü bir akışın bu kabulüne polarite denir . Çoğu otomobilde eksi akü terminali topraklanır ve artı kutup elektrik sistemini besler. Buna negatif toprak sistemi denir. Yanlış polariteye sahip bir radyo takmak sete zarar verir, ancak çoğu araç radyosunda polariteyi araca uyacak şekilde ayarlamak için harici bir anahtar bulunur. Takmadan önce doğru ayara geçin. Yanlış boyutta kablo kullanılırsa veya bir kablo koparsa veya bağlantısı kesilirse, bu , bileşenin direncini atlayan yanlışlıkla kısa devreye neden olabilir. Teldeki akım tehlikeli derecede yükselebilir ve teli eritebilir veya yangına neden olabilir. Buna karşı koruma sağlamak için yardımcı devrelerde sigortalar bulunur.

En yaygın sigorta türü, genellikle cam olan, ısıya dayanıklı bir muhafaza içine alınmış kısa bir ince tel uzunluğudur. Sigorta kablosunun boyutu devrenin normal akımını aşırı ısınmadan taşıyabilecek en incesidir ve amper olarak derecelendirilmiştir. Kısa devrede ani yüksek akım dalgalanması, sigorta telinin erimesine veya "patlamasına" neden olarak devreyi bozar. Bu olduğunda, kısa devre veya bağlantı kesilmesi olup olmadığına bakın, ardından doğru amper değerine sahip yeni bir sigorta takın.

Devreler

Bir devre birden çok bileşen içermektedir. Birbiri ardına seri mi yoksa yan yana paralel mi bağlı oldukları önemlidir. Mesela bir far ampulü normal bir şekilde çalışması için belirli bir akım tüketecek şekilde bir dereceye kadar dirence sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Fakat devrede en az iki var bulunur. Seri bağlı olsalardı, elektrik akımının diğerine ulaşmak için bir fardan geçmesi gerekirdi. Akım dirençle iki kez karşılaşacak ve çift direnç akımı yarıya indirecek, böylece ampuller sadece zayıf bir şekilde yanacaktı. Ampullerin paralel bağlanması, elektriğin her ampulden yalnızca bir kez geçtiği anlamına gelir. Bazı bileşenler seri olarak bağlanmalıdır. Örneğin, yakıt deposundaki gönderici , direncini depodaki yakıt miktarına göre değiştirir ve yakıt göstergesine küçük bir elektrik akımı gönderir. İki bileşen, göndericideki değişen direnç iğnenin gösterge üzerindeki konumunu etkileyecek şekilde seri olarak bağlanmıştır.

Yardımcı devreler

Marş motorunun , doğrudan aküden gelen kendi ağır kablosu vardır. Ateşleme devresi, bujilere yüksek gerilim darbeleri sağlar; ve şarj sistemi, pili yeniden şarj eden jeneratörü içerir . Diğer tüm devrelere yardımcı devreler denir. Geneli kontak anahtarı üzerinden bağlanmıştır ve kontak açıldığında çalışırlar. Buda yanlışlıkla akünün bitmesine neden olacak bir şeyi açık bırakmanızı önleyecektir. Ama aracı park ettiğinizde açık bırakmanız gereken yan ve arka lambalar kontak anahtarından ayrı bir şekilde çalışır.

Teller ve Baskılı Devreler

Tel ve kablo boyutları, güvenli bir şekilde taşıyabilecekleri maksimum amper değerine göre sınıflandırılır. Araç içindeki kablo karışıklığını önlemek adına her kabloda renk kodlaması bulunur.

Günümüzdeki yeni model araçların çoğunda gösterge panelinin arkasında kablo yerine baskılı devre kullanılmaktadır. Üzerine bakır izlerin basıldığı plastik levhaya basılı devre denir. Birleşenleri ise direkt olarak raylara takılır.

Araçlarda Sigorta Kontrolü ve Değiştirilmesi

Araçta elektrik ile çalışan bileşen çalışmadığı durumlarda, arıza ya bileşende ya elektrik devresinde yada sigorta da olabilir. Kontrol edilmesi en kolay sigorta olduğundan en önce sigortayı kontrol etmeliyiz.

Sigorta genel olarak bir kutu içerisinde veya kapaklı bir panel üzerinde bulunur. Sigorta kutusunun veya panelin araç içerisinde nerede konumlandırıldığını önceden mutlaka bakınız. 

Sigortalar genel olarak numaralandırılır. Bu numaraları aracınızın el kitabından veya model yazarak internet üzerinden bulabilirsiniz. Eğer numaralandırma bulunmuyorsa, sırayla sigortaları çıkararak hangi birleşenin arıza verdiğini anlayabilirsiniz.

Sigortaları Kontrol Etme

Sigortaların tipi ve yapısı araçtan araç a farklılık gösterir.3 tip sigorta vardır. Dikdörtgen bıçak tipi, Kıta tipi ve Şeffaf cam tipi

Dikdörtgen Bıçak Tipi Sigorta: Bu sigorta türü en çok kullanılan tiptir. Görünür bir sigorta kablosuyla birbirine bağlanan iki push-in konektörü vardır.

Sigorta tasarımına bağlı olarak, bazen bir ışığa tutarak atıp atmadığını anlamak mümkündür; içindeki telde bir kopukluk görülebilir. Diğer bir ipucu ise cam kapağın kararması. Görünür bir işaret yoksa, aynı değerde başka bir sigorta takarak kontrol edin.

Ayrıca sigortanın atmasına neden bir arıza olması durumunda devrenin de kontrol edilmesi gerekmektedir.

Aracınız için elektrik arıza, ses sistemi montajı, teyp montajı, park sensör montajı, merkezi kilit montajı, akü değişim ve benzeri ihtiyaçlarınız için buraya tıklayarak oto elektrik ustasına ulaşabilir ve iletişim sağlayabilirsiniz.